طراحی الگوی اصلاحات اداری با رویکرد حکمرانی دیجیتال

 📜رسولُ اللّه (ص) :

 کَما تَکُونوا یُوَلّى علَیکُم

 هر گونه شما باشید، همان گونه بر شما حکومت مى شود .

تلخیص کننده ؛بسکابادی ،دانشجوی دکتری مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند ،خراسان جنوبی

اصلاحات فناوری محور،«با جامعه در حال دیجیتالی شدن» در دستور کار اکثر کشورهای دنیا قرار گرفته است.

مدل « حکومت باز »، با تکیه بر داده باز ، از جمله مدلهای نوین حکمرانی دیجیتال برای پیاده سازی اصلاحات است.

همگامی با برخی پارادایم ها ( پارادایم حکومت باز ) ضرورتی اجتناب ناپذیر در راستای کاربست خط مشی های اصلاح نظام اداری است.

 رعایت سه شرط در زیرساخت عمومی ضروری است :

🔑 رعایت انصاف و حمایت از مردم برای این که با آنها به طورغیرقانونی رفتار نشود؛

🔑رعایت حقوق مردم در چارچوب قانون اساسی؛

 🔑 رعایت مساوات در مقابل قانون

 حکومت باز

کاربست مدل حکومت باز ، هم برای شهروندان و هم برای خود حکومت، به دلیل مدیریت بهتر اسناد و مدارک ، تصمیم گیری و ارائه خدمات کارآمدتر به خدمت صادقانه تر، با مشارکت واقعی مردم و فساد کمتر، بسیار مطلوب است.

 OECD

 حکومت باز را ؛

میزان شفافیت در اقدامات، میزان دسترس پذیر بودن اطلاعات و خدمات برای شهروندان و پذیرش خواسته ها، نیازها و ایده های آنان از سوی دولت تعریف می کند.

 بانک توسعه آمریکا؛ نیز حکومت باز را دال بر ارتقاء شفافیت و دسترسی به اطلاعات، مشارکت شهروندان و همکاری میان بازیگران چندگانه، هم در شکل گیری خط مشی و هم در ارائه خدمات می داند.

حکمرانی دیجیتال اهرمی نوین در برابر بوروکراسی منسوخ شده، ارائه خدمات عمومی اثربخش تر با کمک شهروندان با استناد به ( داده حاکمیتی باز، داده باز) ؛ افزایش خدمات به شهروندان کسب و کارهای نوپا و تعمیق دموکراسی است .

وقتی دولتها تحت فشار برای افزایش دسترسی به اطلاعات هستند، وقتی به دنبال کاهش فاصله با مردم و تسهیل نظارت شهروندان بر عملکرد هستند، می توانند با تکیه بر داده حاکمیتی باز ،

از طریق مشارکت دادن شهروندان در ارائه ایده ها، جمع سپاری، ارائه خدمات مشترک، بودجه ریزی مشارکتی و دیگر نوآوری های دولت دیجیتال، با به کارگیری اینترنت، شبکه های اجتماعی و انبوه داده ها اقدام نمایند.

 این اقدامات نوآورانه امکان آزادی اطلاعات، شهروند سپاری و حکومت باز را به نوع خاصی از دولت دیجیتال نهادینه شده را فراهم می نماید.

 موانع

مهمترین مانع جهت پیاده سازی خط مشی های اصلاح نظام اداری مسئله فرهنگ سازمانی است  .

 از جمله موانع اصلاح نظام اداری، تبارگماری (🌂⛱️☔خویشاوند سالاری، مجامله گویی بدون تعهد، اجرای فرامین بالادستی بدون نگاه کارشناسی (چاپلوسی)، دسهم خواهی افراد پس از کسب قدرت، چیدمان نیروهای خودی، ذوب شدن ایده های نو در سیستم فرسوده، گرفتن انرژی سازمان با وجود روحیه توطئه، حصر، تنش است.

با استفاده از نگاه نوترکیب و اکوسیستمی و توجه به داده باز حاکمیتی با استفاده از فرهنگ جمع سپاری توسعه و تولید مشترک خدمات از طریق ایجاد نرم افزارهای نو منبع یابی دانش و اطلاعات جدید، ایجاد خدمات نوین و نوآورانه با ترکیب مجموعه ای متفاوت از منابع متفاوت شروع به تغییر کرد.

از جمع سپاری به منزله میلیونها ⌨️تایپیست یاد می شود که به صورت یکجا می توانند کارها و یا داده هایی را که جمع آوری آنها سالها به طول می انجامد را در مدت ⏳کمترین زمان ارائه نمایند.

                   🍄🍄🍄

مسئله دیگر، در نظر گرفتن تبعات مثبت و منفی تغییر حکومت ها به واسطه فناوری است. برای مثال فناوری Block Chain شرایط کاهش نقش اعتباربخشی دولت ها را رقم خواهد زد. نقش شبکه های مجازی به منزله عامل اصلاحات قوی و حتی با هزینه اندک است.

              🍃🍃🍃

در زمینه زیرساخت اقتصادی ، اهمیت دادن به کسب و کارهای کوچک به منزله موتور محرکه اقتصاد و نقش آنها بر افزایش درآمد ملی و تولید ناخالص داخلی است.

                🍁🍁🍁

از منظر زیرساخت بوروکراسی و نظام اداری، دستگاههای اجرایی می توانند به جای خست به خرج دادن ، در اطلاعات دادن که حق مسلم مردم است، از قدرت تجمع اطلاعات به نفع سازمان خود و مردم نهایت استفاده را بنمایند و از دولت به مثابه پلتفرم که بحث داغ و جدی در کلیه محافل علمی در دنیا است بهره بگیرند. در واقع، این حرکت منجر به گشودگی سازمانهای دولتی خواهد شد.

                🌻🌻🌻

در زیرساخت قانونی ، ما در زمینه وجود قوانین مشکلی نداریم. از جمله مسائلی که مانع اصلاح هستند؛ وجود تورم قوانین، قوانین چسبنده و غیررقابتی، استخدام مادام العمر کارکنان مانع اصلاح و عملیاتی کردن، اجرای چندگانه قوانین تفسیرهای متعددی از اجرای قوانین وجود دارد،

 برای مثال هم در قانون 📰پنجم برنامه توسعه*

و

📰 هم ماده (۷) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی

و هم در📰 قوانین مربوط به بهبود مستمر کسب و کار به موضوع تسهیل فراگردهای اداری پرداخته شده است ، ولی اجرای این قوانین با موفقیت چندانی همراه نبوده است. اگر در اخذ مجوزها برای کسب و کارها سخت گیری کنیم چطور ❓باید انتظار پویایی در اقتصاد، رشد کسب و کارها را داشته باشیم .

               🍂🍂🍂

در زیرساخت سیاسی ، تبعیت کورکورانه نظام اداری از نظام سیاسی، فعال نبودن واقعی احزاب فعلی، ناتوانی مطالعات دانشگاهی در ایجاد تغییر و اصلاح در نظام اداری، گرفتن برخی از اختیارات شورای عالی اداری توسط مجلس، نقش اندک شورای عالی اداری در اصلاحات نسبت به بدو تأسیس است.

می توان از داده های حاکمیتی برای افزایش بازخورد گیری به واسطه داده باز (دیدن مشکلات مردم از 🔍لنز خود آنها)، اثرسنجی سیاست های دولتی، ایجاد ظرفیت سیاسی متناسب با واقعیت است.

            🎋🎋🎋

نوع نگاه دولت- ملت تغییر کرده و سطح مشارکت صرفا از رأی دادن به بهره گیری دولت ها از دانش، تخصص و تجمع اطلاعات مردم تغییر یافته است.

 در طرح های دولتی که از حساسیت نظامی و محرمانه برخوردار نیستند می توان از تکنیک طوفان مغزی برای مشارکت مردم استفاده کرد.

 یا از اپلیکیشن هایی برای افزایش هوشمندی استفاده کرد.

 باز هم نمی توان منکر شد که سطح مشارکت واقعی مردم به زیرساخت های اقتصادی، فنی، سیاسی، قانونی و اجتماعی وابسته است. یکی از الزامات و به نوعی پیش نیاز شفافیت، احراز هویت مجازی و هویت دیجیتال است.

برای دسترسی به شفافیت پایدار و جامعه شفاف می توان از سطح دولت محلی یا بخش خصوصی که بازیگران و بدنه ساختار آمادگی بیشتری دارد، شروع کرد و سپس به شفافیت در بخش دولتی رسید.

برای افزایش میزان شفافیت باید به تقویت اراده سیاسی رهبران پرداخت. برای تقویت اراده سیاسی رهبران می توان از پنجره فرصتی مانند مشوقها،  تقویت فرهنگ تسهیم اطلاعات، ترویج اخلاق خدمات عمومی بهره گرفت.

 راهکارهای اجرایی

🗝️ایجاد مدارس خط مشی گذاری و سیاست گذاری برای تربیت نسل جدیدی از مدیران ،

🗝️پیشینه شناسی دستگاههای اجرایی با حالتی وسواس گونه توأم با آسیب شناسی برای اعمال اصلاحات؛

🗝️ ایجاد مراکز تربیت مدیران با رویکرد دیجیتال؛

🗝️توجه به فرهنگ جانشین پروری؛

🗝️ احیای نقش شورای انقلاب اداری؛

🗝️ تمرکز بیشتر نسبت به اجرا؛

🗝️تربیت مدیران اجرایی با توجه به آسیب شناسی و داشتن مشکلات در حوزه اجرا،

🗝️ ایجاد تیم های متخصص آینده نگاری و آینده پژوهشی در زمینه نظام اداری

 پیشنهاد

 می شود تا به بررسی مسائل جدیدی که در نظام اداری مطرح است و به سرعت (بانک مرکزی و سایر دستگاه ها را تحت تأثیر خود قرار داده) مانند؛

☆دیپلماسی اقتصادی،

☆حکمرانی نرم،

 ☆انرژی های جایگزین نفت و گاز در حوزه اقتصاد،

☆بلاک چین و نقش دولت مرکزی و بانکها،

☆پارکهای علم و فناوری در زمینه اصلاحات اقتصادی و کمک به رشد استارت آپ ها،

 حکمرانی دیجیتال و تأثیر آن بر رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی و حتی بهبود کیفیت معیشت مردم بپردازند.

         🍇🥬🍇🥬🍇

می توان با اتخاذ الگوی حکومت باز و مدیریت بهتر پیشرانهای آن بوروکراسی را اثربخش تر ساخت و آن را در خدمت دموکراسی قرار داد.

امروز می توان ادعا کرد که پیش از توسعه حکومت باز، استقرار دموکراسی مستقیم بسیار دشوار بود ولی با توسعه حکومت باز زمینه این مهم، هرروز بیش از پیش و اثربخش تر و کارآمدتر از گذشته، فراهم می آید.